Jak tworzy się oszustwo. Aby zanalizować oszustwo, należy zrozumieć, jak i dlaczego ludzie je popełniają. Wiedza o “jak?” pomaga zmniejszyć podatność na oszustwa. “Dlaczego?” mimo marginalności jest równie ważne w zrozumieniu oszustwa. Tzw. trójkąt oszustwa przetrwał przez dziesięciolecia i pomaga zrozumieć i analizować oszustwo. Koncepcja ta twierdzi, że istnieją trzy składniki, które razem prowadzą do oszukańczego zachowania. Są to po pierwsze postrzegana niemożliwa do podzielenia potrzeba finansowa /motyw/presja. Po drugie – postrzegana okazja do popełnienia oszustwa i trzecie – racjonalizacja popełnienia oszustwa. W dzisiejszych czasach para się nim wiele osób, zwłaszcza w środowisku internetu. Wirtualność i dostępność pozwala na oszustwa finansowe, przy czym jest to ściągnięcie wszystkich danych z komputera ofiary.
Jak tworzy się oszustwo?
Element “okazji” odnosi się do okoliczności, które umożliwiają wystąpienie oszustwa. Bez niego oszustwo staje się niemożliwe. Jest to jedyny element trójkąta oszustwa, nad którym sprawujemy znaczącą, a w niektórych okolicznościach całkowitą kontrolę. Ważne jest jednak, aby zrozumieć, że wszelkie zabezpieczenia na nic, jeśli nie pamiętamy o nich, stałej aktualizacji i skanowaniu. Zbyt wiele oszustw przydarza się, gdy człowiek jest umieszczony w pozycji całkowitego zaufania, tylko po to, aby zdradzić zaufanie swojego pracodawcy. Dobrze zaprojektowany system kontroli wewnętrznej w połączeniu z silnym „tonem na górze” i nadzorem kierownictwa to najlepsze sposoby dla firmy na zmniejszenie „szansy” na oszustwo. I pamiętaj, zaufanie NIE jest kontrolą wewnętrzną!
Dlaczego?
Istnieje niemal nieskończona lista powodów, dla których człowiek może czuć się zmuszona do popełnienia oszustwa. Mogą to być osobiste problemy finansowe, takie jak rosnące rachunki za leczenie, długi hazardowe lub małżonek zwolniony z pracy. Wynagrodzenie pracownika powiązane z wynikami finansowymi lub dobra, staromodna chciwość. Powód, dla którego pracownik popełnia oszustwo, może również ewoluować z czasem. Na przykład kilka dochodzeń w sprawie oszustw, zaczęło się od pracownika przywłaszczającego fundusze, aby zająć się osobistym problemem finansowym. Następnie zmieniło się w chciwość, gdy trudności finansowe zostały rozwiązane.
Jak oszuści śpią w nocy?
Racjonalizacja popełniania oszustwa jest najtrudniejszym warunkiem do zaobserwowania, ponieważ zachodzi w umyśle sprawcy. Racjonalizacja polega na wymyślaniu moralnego usprawiedliwienia oszustwa. Wielu oszustów uważa się za uczciwych, zwykłych ludzi, a nie za przestępców. Muszą zatem wymyślić jakiś powód, aby pogodzić akt popełniania oszustwa z własnym osobistym kodeksem etycznym. Niektóre typowe stwierdzenia racjonalizacyjne to: „Wezmę teraz te pieniądze i oddam później”, „Nikt nie zauważy” lub „Zasługuję na to po tylu latach w tej firmie”. Niektórzy oszuści racjonalizują swoje zachowanie, zmieniając definicję wykroczenia, aby wykluczyć swoje działania. W pewnych rzadkich przypadkach oszuści mogą wydawać się całkowicie porzucać swój kodeks moralny.
Oszustwo – podsumowanie
Połączenie tych trzech warunków: presji, okazji i racjonalizacji tworzy środowisko wysokiego ryzyka, sprzyjające oszustwom. Każdy element oddziałuje na pozostałe. Podczas gdy człowiek może mieć wysoki stopień presji finansowej, nie dopuści się oszustwa. Nie będzie postrzeganej okazji lub jeśli ryzyko wykrycia będzie zbyt wysokie. Tymczasem odpowiednio wynagradzany, zadowolony pracownik z niewielką presją finansową prawdopodobnie nie dopuści się oszustwa. Nawet jeśli będzie miał okazję to zrobić. Podobnie osoba, która dostrzega okazję do zniekształcenia sprawozdań finansowych i ma motywację do popełnienia oszustwa. Prawdopodobnie tego nie zrobi, jeśli wie, że jest to złe i nie potrafi zracjonalizować oszustwa. Jednak w miarę wzrostu presji na popełnienie oszustwa potencjalny oszust może zacząć dostrzegać więcej okazji do obejścia kontroli. Może zacząć racjonalizować te zachowania w swojej głowie. Pamiętanie o warunkach trójkąta oszustwa może pomóc zminimalizować ryzyko oszustwa.
PS. Oszukiwanie siebie to prawdziwe wyrafinowanie. – August Witti
